Otomobil Segmentleri Nasıl Anlaşılır?
Otomobillerin farklı özellikleri nedeniyle birbirinden ayrıldıklarından bahsetmiştik. Otomobil sınıfları genellikle Avrupa ve Kuzey Amerika otomobil piyasasının koyduğu kurallara göre belirleniyor. Ancak aralarında en çok beğeniyi güvenlik testleriyle kendinden söz ettiren Avrupa Yeni Araba Değerlendirme Programı, kısa ismiyle EuroNCAP ve European Commission (Avrupa Komisyonu) topluyor. EuroNCAP kullanım amacını, Avrupa Komisyonu ise araç boyutlarını baz alıyor.
Türkiye’deki kullanıcıların çok büyük bir kısmı sedan ya da hatchback kasa tiplerini tercih ediyor. Ayrıca pickup, station wagon, SUV ve crossover gibi birçok farklı türde kasa bulunuyor. En yaygın otomobil kasalarını ise şu şekilde ayırıyoruz:
Sedan: Birçok insan için aile arabası denildiği zaman; kaputu, arkaya uzayan bagajı, 4 kapısı olan ve içerisinde çocuklarla ebeveynlerin olduğu araçlar canlanır. Sedan kasa tipi tam olarak akla ilk gelen araba çeşididir. Sedan otomobilleri diğerlerinden ayıran en önemli özellikleri ise dört kapılı olması ve bagajın arkaya doğru uzaması ancak kabin ile birleşmemesidir. Türkiye’de en çok tercih edilen sedan otomobiller ise; Volkwagen’in Jetta ve Passat modelleri, Renault Megane Sedan, Toyota Corolla, FIAT Egea Sedan ve Honda Civic’tir.
Hatchback: Küçük ve sportif tasarımlara sahip otomobillerin çoğunluğu bu kasa tipine girmektedir. 3 ve 5 kapılı versiyonları bulunan hatchback kasa tipinde genellikle bagaj hacimleri küçüktür. Bagaj kısımı ile kabinin birleşiktir ya da başka bir deyişle arka cam bagaj kapağının üzerindedir. Sokaklarda sık sık görebileceğiniz hatchback otomobiller ise; Volkswagen’in Polo ve Golf modelleri, Renault’nun Megane Hatchback ve Clio modelleri, Opel’in Corsa ve Astra Hatchback modelleri, SEAT’ın Ibiza ve Leon modelleri, FIAT’ın 500 ve Egea Hatchback modelleri, KIA’nın Rio ve Picanto modelleri, BMW 1 serisi ve Mercedes A serisidir.
İki Farklı Sınıflandırma
Otomobillerin kullanım alanları takdir edersiniz ki çok geniş ve bir ya da iki kısa kelimeyle anlatmak çok zor oluyor. Bu nedenle Avrupa Komisyonu otomobillerin boyutlarına göre A’dan başlayarak J’ye kadar sınıflandırma yapıyor. EuroNCAP ise pickup ve binek otomobiller gibi kullanım amacı ile sınıflandırmayı tercih ediyor. İkisine göre sınıflandırmaları beraber inceleyelim.
Avrupa Komisyonu’na Göre Otomobil Segmentleri
Buradaki sınıflandırmanın temel kriteri araçların boyutudur. Durum böyle olunca “Volkswagen Golf ile SEAT Leon nasıl aynı sınıf oluyor?” gibi sorular ortaya çıkabiliyor.
A Sınıfı Otomobiller: Boyutlar açısından en küçük otomobil sınıfıdır. Otomobilin önü ile arkası arasındaki mesafe 3 metre 70 santimetreden kısaysa A sınıfına dahil ediliyor. Küçük otomobiller olduğu için kabin hacimleri, ağırlıkları ve motor büyüklükleri de küçük oluyor. Böylece yakıt tasarrufu konusunda öne çıkıyorlar ve daha çok şehir içi ulaşım için tercih ediliyorlar. Cinquecento adıyla da bilinen Fiat 500, Fransızların tasarımıyla öne çıkan otomobili Citroen C1 ve Peugeot 107 bu sınıfın en bilinen temsilcileridir.
B Sınıfı Otomobiller: A sınıfı gibi küçük bir otomobil sınıfıdır. Otomobilin boyu 3 metre 70 santimetre ile 4 metre 100 santimetre arasındaysa B sınıfına giriyor. Küçük olmanın avantajlarını sonuna kadar kullanan bir sınıftır. Motor olarak küçük kardeşi olan A sınıfı otomobillerden biraz daha güçlüdür. Ancak boyutları daha büyük olduğu için onlar kadar tasarruflu oldukları söylenemez. Genellikle ilk kez otomobil alanlar ya da iş ve ev arasında mekik dokuyanlar tarafından tercih ediliyorlar. En bilinenleri ise beşinci nesli ile satış sıralamasında tepelere oynayan Volkswagen Polo, karabiber kahvesi gibi egzotik isimleri ile gönüllere taht kuran Opel Corsa, güvenlik teknolojileri ve performansıyla ön plana çıkan KIA Rio, yılların eskitemediği tasarımıyla Ford Fiesta ve aileler için üretildiğini her fırsatta belirten Toyota Yaris’tir.
C Sınıfı Otomobiller: Türkiye’de en çok satan araçlar genellikle bu sınıf içerisinde yer alıyor. Sedan, hatchback ve station wagon gibi birçok farklı kasa tipinde araç bulunmaktadır. Üst segmentlere göre düşük yakıt tüketimi ve fiyatları ile; alt segmentlerdeki otomobillere göreyse ailelerin daha rahat edebileceği bir segmenttir. En büyük artıları ise; ikinci el satışlarının diğer segmentlere göre biraz daha kolay olması ve uzun yol seyahatleri için uygun kabin genişliğiyle motor gücünü aynı anda barındırabiliyor olmasıdır. Uzunlukları 4 metre 100 santimetre ile 4 metre 600 santimetre arasında değişmektedir. Sokaklarda sık sık karşılaşabileceğiniz modeller ise; tok kapı sesiyle gündemden düşmeyen Volkswagen Golf, Kore’nin kaslı çocuğu Hyundai i30, yırtıcı tarasımı ile ön plana çıkan SEAT Leon, iddialı detaylarıyla KIA Cee’d, Çekya menşei ile Skoda Octavia ve seveni kadar sevmeyeni de bol olan Nissan Qashqai’dir.
C sınıfında birçok farklı model olduğu için premium kavramından söz ediliyor. C sınıfı premium otomobiller olarak adlandırılan otomobillere en iyi örnekler ise; Alfa Romeo Giulietta, Mercedes A serisi, BMW 1 serisi ve Audi A3’tür. Hemen belirtelim gerçekte böyle bir sınıf bulunmuyor ama gerek fiyatları gerekse sundukları teknolojiler ile bu arabalar C sınıfı premium olarak adlandırılmaya devam ediliyor.
D Sınıfı Otomobiller: “Lüks otomobillerin giriş seviyesi”, “büyük ailelerin vazgeçilmezi” gibi adlarla da anılan otomobillerdir. Uzunlukları 4 metre 600 santimetre ile 4 metre 900 santimetre arasındaki araçlardan oluşan D sınıfının üyelerinin çok büyük kısmı sedan otomobillerdir. Büyük iç hacimleri, güçlü motorları, ağır gövdeleri ile oldukça maliyetli otomobillerdir ve genellikle ortalama üstü fiyatlara sahiplerdir. Ülkemizde en sık görebileceğiniz D sınıfı otomobiller ise; onlarca paket seçeneğine sahip Volkswagen Passat, Corolla’nın ağabeyi Toyota Avensis, Alman işçiliğinin en güzel örneklerinden birinin sunulduğu Mercedes C serisi ve insanı uzun mesafe otomobil kullanmaya heveslendiren görünümüyle Opel Insignia’dır.
E Sınıfı Otomobiller: 4 metre 900 santimetreden daha uzun araçlara verilen isimdir. İngilizceden dilimize yönetici olarak çevirebileceğimiz “executive” kelimesi herhalde E sınıfı otomobilleri en iyi tanımlayan sözdür. Şirket yöneticilerinin en çok tercih ettiği araçlar genellikle bu sınıftadır. Çok büyük bir gövdeye, yüksek donanım seviyesine ve çok güçlü motorlara sahip olan bu sınıfın en iyi örnekleri genellikle Alman üreticilerden çıkmaktadır. Dizeli çok düşük yakıt tüketimine sahip olduğu için beğenilen BMW 5 serisi, bir otomobille ilgili aklınıza gelebilecek neredeyse her şeyin bulunduğu Mercedes E serisi, rakiplerine göre nispeten ucuz olan Volkswagen CC ve Avrupalılar arasında en gözde modellerden olan Audi A6 gibi otomobiller E sınıfının en başarılı temsilcileridir.
F Sınıfı Otomobiller: Genellikle 5 metreden daha uzun otomobillerdir ve sokaklarda sık görülmezler. Çoğunlukla sınırlı sayıda üretilen F sınıfı otomobilleri satın alanlar; yüksek fiyat ve yakıt tüketimi gibi meseleleri dert etmiyor. Makam otomobili olarak kafanda canlanan çoğu otomobil bu sınıfın üyesidir. Sokaklarda görmeye alışkın olmadığınız bu modeller arasında en iyileri ise; birçok ülkenin devlet başkanın tercihi olan Mercedes S serisi ve duruşu ile gücünü yansıtan Audi A8’dir.
S, M ve J Sınıfı Otomobiller: F sınıfından sonra Avrupa Komisyonu sıralama kriterleri biraz farklılık gösteriyor. Örneğin; S sınıfı spor otomobiller, M sınıfı çok amaçlı taşıtları ve J sınıfı ise daha çok arazi araçlarını kapsıyor. Ancak tüm bu sınıflara rağmen herhangi bir yere konamayan ya da her iki sınıfta birden bulunan araçlar olduğunu unutmamalısın. Bunun nedeni ise boy gibi çok kaba bir kriterin tasnif için kullanılmasıdır.
EuroNCAP’e Göre Otomobil Sınıfları
Uzun ismi Avrupa Yeni Otomobil Değerlendirme Programı olan EuroNCAP, arabaları sınıflandırırken genellikle kullanım amacını öne çıkarıyor. EuroNCAP sınıfları şu şekildedir:
Binek Otomobiller: 2010 yılına kadar süper mini, küçük aile arabası, büyük aile arabası ve yönetici otomobilleri olarak isimlendirilen sınıfları tek bir başlık altında toplayan EuroNCAP, adına binek otomobiller adını verdi. Ayrıca bu sınıfa F ve S sınıfı otomobilleri katmayı tercih etti. Ancak otomobil testlerini yayınlarken eski sınıf isimlerini de kullanmayı ihmal etmiyor. Bu sınıfları sana kısaca şöyle anlatabiliriz:
Süper Mini: A sınıfı ve B sınıfı araçların neredeyse tamamını kapsamaktadır. Genellikle şehir içerisinde rahat hareket edebilen, küçük motor hacmine sahip ve hatchback kasa tipiyle gözüne çarpan otomobillerin neredeyse tamamı bu sınıftadır. Bu sınıfın önde gelen temsilcilerinden bazıları şunlardır: “Gücün sürprizi” sloganıyla boyundan büyük gücüyle karşına çıkacak olan KIA Picanto, Fransızların yakıt cimrisi aracı Renault Clio, Çekya’dan çıkarak tüm Avrupa’ya ulaşan Skoda Fabia, Hyundai’nin rakiplerinin önüne geçmek için teknolojik donanımları sonuna kadar zorladığı i10 ve i20.
Küçük Aile Otomobilleri: EuroNCAP, C sınıfı için bu ismi uygun görmüş. Tüm otomobilleri dahil ederek bir araştırma yaparsan karşına en çok üretilen segment olarak çıkacaktır. Bu nedenle otomobiller arasında çeşitlilik açısından en zengin sınıf olarak adlandırılabilir. Yakıt tüketimi yüksek olmayan, nispeten geniş iç hacim ve güçlü motorlarıyla ön plana çıkmaktadır. Ayrıca hibrit ve elektrikli otomobiller olan Toyota Auris Hybrid, BMW i3 ve KIA Niro gibi birçok model bu sınıftadır. Ön plana çıkan modeller ise; kusursuza yakın bir tasarım ile kullanıcılara sunulan Toyota Auris, sürekli yenilenen çizgileriyle zamana meydan okuyan Renault Megane, SEAT’ın uzun yıllardır Türkiye’de sattığı tek sedan olan Toledo ve kurumsal şirket çalışanları ile ailelerin vazgeçilmezi Volkswagen Jetta’dır.
Büyük Aile Otomobilleri: Teknolojik donanımları, ailelerin rahatça dolaşmasına olanak sağlayan iç hacmi ve güçlü motorları ile ön plana çıkmaktadır. Ne pahalı ne de ucuz otomobillerdir. Bu sınıftaki modellere; Çekyalı üst düzey devlet görevlilerinin vazgeçilmezi Skoda Superb, Alman otomobillerini sevenlerin gözdelerinden Volkswagen Arteon ve belki de hayallerini süsleyen BMW 3 serisini örnek verebiliriz.
Yönetici Sınıfı Otomobiller: Güvenlik testlerinin yıldızları genellikle bu sınıfa mensup oluyorlar. Fiyatları el yaksa da konfor ve donanım gibi konular ile kullanıcılarını memnun etmeyi başarıyorlar. E sınıfı otomobillerle paralellik gösteriyorlar. Bu sınıfın en iddialı modelleri ise; güvenlik testlerinin ağır abisi Volvo S90 ve kardeşi V90, İngiliz asaletini her detayında hissettiren Jaguar XF ve elektrik ile otomobilin harika uyumunu bizlere sunan Tesla Model S’tir.
MPV Sınıfı: İngilizcesi multi-purpose vehicle olan ve kısaltmasını buradan alan bir taşıt sınıfıdır. MPV tipi otomobiller geniş iç hacimleri ve 7 kişiye varabilen koltuk sayıları ile özellikle Avrupa ve Amerika’da çok tercih ediliyor. Türkçeye çok amaçlı otomobil olarak çevirebildiğimiz MPV sınıfı iki üyeden oluşuyor.
Küçük MPV: Çok amaçlı taşıtları birçokları Renault’un Scenic modeli ile tanımaya başladı. Geniş ve kullanılabilir alanı yüksek iç hacmi ile Scenic aslında küçük MPV’nin gözünde canlanabilmesi için en iyi otomobildir. Ülkemizde bir başka beğenilen küçük MPV ise köşeli tasarımı ve göze hoş gelen renk seçenekleri ile KIA Soul’dür.
Büyük MPV: MPV’lerin de daha genişine ihtiyaç duyanlar içindir. Genellikle 7 koltuk gibi seçenekleri bulunan büyük MPV’leri daha çok Ford gibi ABD’li üreticiler üretmektedir. En bilinen modelleri ise; geniş iç hacmi ile Ford S-Max ve 7 kişilik oturma düzeniyle Ford Galaxy’dir.
SUV Sınıfı: SUV’un açılımı sport utility vehicle’dir. En yalın Türkçeyle “spor amaçlı taşıt” anlamına gelmektedir. Dört çeker ve iki çeker modelleri bulunan, hem asfalt hem de arazide gidebilen ve binek araçlara göre yerden daha yüksek otomobillerdir. SUV sınıfı tıpkı MPV sınıfı gibi iki üyeden oluşuyor.
Küçük SUV: Dört çeker modelleri olmasına rağmen genellikle iki çeker modelleri tercih edilen otomobillerdir. Küçük SUV’lar station wagonlarla arazi araçlarının karışımı gibidir. Kendinden en çok söz ettirenleri ise; taraflı tarafsız birçok kullanıcı ve eleştirmenin beğenisini toplayan KIA Sportage, Türkiye’de üretilen ilk SUV olma özelliğine sahip olan Toyota C-HR ve Volkswagen’in asi çocuğu Tiguan’dır.
Büyük SUV: Küçük SUV’lara nazaran daha çok dört çeker modelleri tercih edilmektedir. Kardeşine göre daha prestijli ve güçlü bir duruşu olan sınıftır. Ülkemizde kullanıcıları daha çok asfaltta tercih etse bile çoğu model arazide de gidebilmektedir. En sevilenleri ise; SUV sınıfının güçlü temsilcilerinden Land Rover Discovery, Audi’nin işçiliği ile gözleri kamaştıran Q7 modeli ve KIA’nın Kuzey Amerika ve Avrupa pazarlarında oldukça beğenilen modeli Sorento’dur.
Pick-up Sınıfı: Pick-up’lar, en genel şekilde anlatacak olursak; dört çeker ve kamyonetin birleşiminden oluşmaktadır. En bilinen ve sevilen modelleri ise; Türkiye’nin pick-up’ı sloganını kullanan ISUZU D-Max, dayanıklılığıyla nam salan Toyota Hillux, Amerikan tarzıyla Ford Ranger ve diğer pick-up’lardan farklı bir tarza sahip olan Nissan Navara’dır.
