2. El Oto Nasıl Satılır?

Otomobil Satma Rehberi

Otomobilini kolayca ve hızlı bir şekilde satmak mı istiyorsun? Aracını satmanın en kolay ve hızlı yolunu senin için anlattık.

Yaşı yetenler, “oto pazarı” kavramını duyunca çektikleri çileleri hatırlayacaktır; yetmeyenler için de biz anlatalım. Önce oto pazarı denen yere gitmek için sabahın kör karanlığında kalkılır, daha sonra güneş ağarırken ücreti -ki bu ücret yüksek olabiliyor- mukabilinde yer tutulur ve araç park edilirdi. Onlarca insan otomobile bakar ama şanslı günündeysen ya da çok düşük bir fiyata satışa çıkardıysan birkaç denemede başarılı olurdun. Artık bu devir kapandı. Devir teknoloji devri. Marshall McLuhan, 1960’lı yılların başında iletişimin yaygınlaşmasıyla beraber dünyanın bir “küresel köy” halini alacağını iddia etmişti. O günlerde birçoklarına bu düşünce garip gelmiş olabilir ama bugün dönüp baktığımızda McLuhan’ın haklı olduğunu görüyoruz. Cep telefonunun kamerası, iletişime geçebilecek kadar internet bağlantın ve satabileceğin bir otomobilin varsa Türkiye’nin herhangi bir yerindeki alıcıya dijital platformlar aracılığıyla ulaşıp otomobilini satabiliyorsun. İnternet üzerinden otomobili satarken neleri yapman ve neleri yapmaman gerektiğini, otomobilinin değerini nasıl koruyacağını ve hatta nasıl arttıracağını senin için derledik.

Otomobiline nasıl bakmalısın?

İlkokul, ortaokul ve lise eğitimi sırasında yazdırılan kompozisyonlar genellikle, “İnsanlar doğar, yaşar ve ölür.” cümlesinin türevleriyle başlardı. Otomobillerin kaderi de biraz böyledir. İyi bir sürücü olabilirsin, herhangi bir kazaya da karışmayabilirsin ama bakımları ihmal eder ya da deyim yerindeyse biraz “hor” kullanırsan otomobilinin ömrü kısalır. Otomobiline iyi bakarsan daha yüksek bir ücrete satabilirsin. Otomobiline iyi bakabilmen için bir dizi önerimiz var.

Zarar vermeden kullanmalısın

Şoförler üçe ayrılıyor: İyi şoförler, kötü şoförler ve trafik canavarları. Sonuncusunu konumuzun tamamen dışında bırakırsak aslında iyi şoförlerle kötü şoförler arasındaki farklar ince detaylarda saklı. Ani hızlanma, ani fren, aracı devirli kullanmama, ikaz lambalarına dikkat etmeden aracı sorunlu bir şekilde kullanıp geri dönüşü olmayan arızalar çıkarma gibi kötü kullanım alışkanlıkları kötü sürücülerin temel özellikleri. Bunların dışında bir de kazaya sebebiyet veren diğer ihmaller var. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre ülkemizdeki trafik kazalarının neredeyse %90’ı, sürücü hatalarından kaynaklanıyor. Sürücü hataları denildiğinde sadece hız ve diğer agresif sürüş teknikleri aklına gelmesin. Kazalara neden olan temel hatalar şu şekilde:

Takip mesafesini ihlal etme ve ani frende arkadan çarpma,
Geçiş önceliği ihlali,
Özellikle büyük şehirlerdeki ana yollarda yanlış yerde kapı açma ya da yolcu indirme sonucu motosiklet çarpması,
Geçiş kurallarına uymama.
Doğru sürüş tekniklerini uygulaman ve kurallara uyman hem kendini hem de diğer sürücüleri ve yayaları korumana yardımcı oluyor. Ayrıca otomobiline herhangi bir zarar gelmesini engelliyor. Peki, bunun için neler yapabilirsin?

Direksiyona geçmeden önce aracının etrafında bir tur atarak farları, sinyalleri, bagaj ve kaput kapaklarını kontrol etmelisin. Herhangi birisinde sorun varsa aracını en yakın teknik servise götürmeli ya da çekici çağırmalısın.
Hız, takip mesafesi ve geçiş öncelikleri gibi hayati kurallara uymalısın.
Direksiyon başına yorgun ya da alkollü olarak kesinlikle geçmemelisin.
Mevsime uygun ve yıpranmamış lastikler tercih etmelisin.
Virajlar gibi tehlikeli alanlarda dönüş yaparken görüş açını iyi belirlemelisin.
Kazalar otomobilin ömrünü kısaltan ve satarken fiyatlarının düşmesine nenden olan faktörlerin başında geliyor. Otomobile zarar veren ve çok sık yapılan hatalar ise şunlar:

“Arabayı yüksek devirle kullan” gibi iddialı açıklamalar yapanlar olabiliyor. Ancak otomobilleri üreten şirketlerin el kitapçıklarında verilen devir değerlerini dikkate alman daha doğru olacaktır. Motor sürekli yüksek devirler arasında çalışırsa pistonların aşınmasına, motorun gereğinden fazla ısınmasına ve araç ömrünün kısalmasına ve nihayetinde değerinin düşmesine neden olur.
Aracını düzenli olarak temizlemeli ya da temizletmelisin. Düzenli olarak temizlenmeyen arabaların dışında ya da içindeki lekeler, izlere ve kalıcı boya hasarları haline gelebiliyor. Aracında leke olduğunu fark eden alıcılar ya indirim ya da boya talep edecektir.
Yakıt için en iyi yardımcın yine arabanı satın alırken sana verilen el kitapçığıdır. Kitapçıklarda hangi yakıt türünü kullanman gerektiği yazıyor. Kalitesiz ya da uygun olmayan yakıt tercihi motorun ömrünü ve aracın değerini düşürüyor.
Kaput altı, cam, motor, konsol ve döşeme gibi bazı noktaları da düzenli olarak temizletmen gerekiyor.

Teknik servis bakımlarını kaçırmamalısın

Doktorlar sadece hastalandığımız zaman değil, sağlıklı olduğumuzu düşündüğümüz zamanlarda bile hastaneye gitmemizi ve check-up yaptırmamız gerektiğini söylüyor. Otomobiller için de durum pek farklı değil. Otomobillerimiz bazen sorunlarını duman, ses ya da ısınma gibi tepkilerle bizlere gösteriyor ama bazı durumlarda fark etmemiz güçleşebiliyor. Bakımlar için arabanın yetkili teknik servislerini tercih etmen yerinde olacaktır. Aracının yakıt tipine ve kullanma sıklığına göre bakım sıklığının değiştiğini bilmelisin. Benzinli araçların her 10 ya da 15 bin kilometre; dizel yakıt kullanan otomobillerin ise 10 bin kilometrede bir bakım yaptırmaları gerekiyor. En net bilgileri araçla birlikte verilen kitapçıkta bulabilirsin.

Aracını sadece kısa mesafelerde ya da az kullanıyor olabilirsin. Bu gibi durumlarda bakım için gerekli ideal kilometrelere ulaşamıyorsan her 12 ayda bir düzenli bakım yaptırman gerekiyor. Araç bakımı yaptırmazsan karşılaşabileceğin bazı sorunlar şu şekilde:

Zamanlama kayışı olarak da geçen triger kayışının düzenli olarak kontrol edilmesi ve yıpranmışsa değiştirilmesi şart. Eğer triger kayışı koparsa supaplar çalışması gerektiği gibi çalışamaz ve pistonlar ile çarpışırlar. Böyle bir durumda otomobil seyir halindeyken aniden durabilir. Her 100 bin kilometrede ya da üç yılda bir, triger kayışını değiştirmelisin.

Otomobiline düzenli bir şekilde temiz hava girmesi gerekiyor. Filtreler hem motora hem de içinde bulunduğun kabine giren havayı temizlemeye yarıyor. Her bakımda düzenli olarak kontrol edilmeli ve gerekiyorsa değiştirilmeliler.

Arabanda yakıt dışında yağ, klima sıvısı ve silecek suyu gibi birçok başka sıvı bulunuyor. Tüm bu sıvıların düzenli olarak değiştirilmesi ya da takviye edilmesi gerekiyor.

“Teknik servisler para tuzağı” gibi birçok iddia ortaya atılıyor. Özel servisler ve tamirciler zaman zaman daha ucuza bakım ve değişim yapabiliyor. Ancak yetkili servisler, değiştirdikleri parçalar için yasal garanti süresi gibi ayrıcalıklar sunuyor. Yani değiştirilen parçada bir sorun olması durumuna karşı garanti süresi boyunca kendini koruma altına almış oluyorsun. Ayrıca bakımları düzenli olarak yetkili teknik servislere yaptırmak, aracını daha yüksek bir fiyatla satışa çıkarmanı sağlıyor. Hem düzenli bakım ile aracın yıpranma süresi uzuyor hem de değişen parçaların yasal garanti süreleri devam etmiş oluyor.

Otomobilini nasıl daha değerli hale getirirsin?

Otomobilin ömrünü uzatabilmek için dikkatli ve titiz kullanma zorunluluğuyla birlikte düzenli bakım yaptırılması gerektiğinden bahsettik. Ancak otomobiline ne kadar iyi bakarsan bak mutlaka bazı teknolojilerin gerisinde kalacak ve satmak istediğinde bunlar senin önüne bir handikap olarak çıkacak. Mesela Türkiye’deki çoğu kullanıcının “efsane kasa” olarak adlandırdığı, Volkswagen Golf’ün 4 serisinin 2000 model bir aracına sahipsin diyelim. Aracına çok iyi baktın, teknik servise hiç aksatmadan gittin, ufak yüzey çizikleri haricinde herhangi bir sorun da yok. Ancak bugünlerde neredeyse her araçta bulunan park sensörü ya da head-up display ne yazık ki arabanda bulunmuyor. Teknik servis aracılığıyla otomobiline gerekli düzenlemeleri yaptırarak park sensörü ekletebiliyorsun ya da internet üzerinden aldığın head-up display ekini arabanın ön konsoluna yerleştirebiliyorsun. Otomobiline ses sistemi, gündüz farı, sis farı, yan basamak gibi aksesuar ekleyerek değerini arttırabiliyorsun.

Otomobilinin güçlü ve zayıf yönlerini belirlemelisin

İş görüşmesine gidip “Size göre güçlü ve zayıf yönleriniz nelerdir?” sorusuyla karşılaşmayan herhalde yoktur. Görüşmeyi gerçekleştirenler, senin tüm yönlerini kendi cümlelerinle açıklamanı bekliyor. Otomobilini satmaya karar verdikten sonra ilk yapman gereken de bir kağıda aracının güçlü ve zayıf yönlerini yazmak olmalı. Güçlü yanlar, satış sırasında elini güçlendirirken zayıf yönler ise seni biraz zor durumda bırakabilir. Bir örnek üzerinden ilerleyelim:

- Otomobilinin Güçlü Yönleri

Renault’un sevilen aracı Megane’ın sedan 2017 modeline sahipsin ve aracını satmayı düşünüyorsun. Sence otomobilinin güçlü yönleri neler?
Ortalama bir sürücüysen aracın kilometresi yüksek değildir.
Renault’un her aracında olduğu gibi Megane 2017 modeli de yakıt cimrisi. Yani az yakan bir otomobil arayanlara hitap edebileceksin.
Şerit takip sistemi, hız sabitleyici gibi teknolojiler aracında mevcut.
Araban elektrikli açılır cam tavan ve masaj fonksiyonlu koltuğa sahip.
Yedek parça ve bakım gibi masraflar düşük.
İkinci el araba piyasasında oldukça sevilen bir otomobil olduğu için satması çok zor değil.

- Otomobilinin Zayıf Yönleri

İkinci el piyasasında Megane oldukça çok sayıda bulunuyor ve bu nedenle satış fiyatının çok pahalı olmaması gerekiyor.
Segmenti olan C sınıfındaki diğer araçlardan daha az donanıma sahip.

Otomobilin Konusunda Dürüst Olmalısın

İnternetin hayatımıza girmesiyle beraber herhangi bir arabanın hatalı ya da kusurlu olup olmadığını hemen öğrenebiliyorsun. Elbette senin gibi satın almak isteyenler de arabanın kusurlarını öğrenebiliyor. Sigorta şirketlerinin ve devletin desteği ile kurulan Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi’nin plaka sorgulama sistemi ile herhangi bir aracın karıştığı kazalar görülebiliyor. Bunun için aracın plakasını bulup ve SMS atmak yetiyor. Ayrıca ptt hgs uygulaması ile araç muayene kilometresine ulaşabilirsiniz. Kısacası hayatın her alanında olduğu gibi otomobilini satarken de güvenilir bir görüntü çizebilmen için öncelikle dürüst olman gerekiyor. Otomobilin güçlü yönlerini öne çıkarmalı, ancak hayati olan kaza geçmişi gibi zayıf yönlerini de mutlaka belirtmelisin. Çünkü insanlar on binlerce lira verecekleri arabaların tüm sorunlarını bilmek ve satan kişiye güvenmek istiyor.

Arabanı Nasıl Satışa Çıkarırsın?

Öncelikle “Muayyerdir” ve “Alana hayırlı olsun” gibi klişelere ya da şatafatlı sözlere ihtiyacın olduğunu düşünmemelisin. Zaten araçla alakası olmayan sözler sadece insanların gülüp eğlenmesini sağlayacaktır. Söylediğimiz gibi en önemlisi dürüst olmak. Peki, aracını satışa çıkarırken nelere dikkat etmelisin?

Arabanın öncelikle uzaktan genel hatları, yakından da kaput, bagaj kapağı gibi yerlerinin fotoğraflarını çekmelisin. Arabanın iç mekanı ise detaylı olarak gösterilmeli. Ayrıca aracın üzerinde çizik, kırık, buruk, gamze ya da vuruk bulunuyorsa tek tek fotoğrafları çekilmeli. Aracının satışa çıkabilmesi için farklı açılardan en az beş adet fotoğrafının bulunması gerekiyor. Son olarak aracın fotoğrafları çekilirken içinde birisi olmazsa ve araç temiz olursa daha iyi bir görüntüye sahip olabilirsin.

Arabalar çeşitli nedenlerle hasar görebiliyor ya da boyatılabiliyor. Eğer arabanın bir kısmı ya da tamamı boyalı ve hasarlıysa kesinlikle belirtmen gerekiyor. Bu yüzden hasar durumunu ya da boyalı kısımları belirtmen gerekiyor. Mesela aracının sol ön çamurluğunu boyalı olarak işaretlemeli ve altına not düşmelisin. Hatta hasarlı ya da değişmiş parça varsa fotoğrafını dahi yüklemelisin.

Bir otomobili satın alırken neleri merak ediyorsun? Aklına gelenlerin tamamını ilana eklemelisin. Örneğin aracın bakımlarının ya da muayene işlemlerinin düzenli olarak yapılıp yapılmadığı gibi bilgileri kesinlikle atlamamalısın. Satışa çıkarma süreci içerisinde karşına çıkacak olan “bakım geçmişi” seçeneğine fotoğraf ya da PDF olarak bu bilgileri ekleyebilirsin.

Hangi noktalara daha fazla dikkat etmelisin?

Türkiye sokaklarında ağır kazalar atlatmış arabalar kol geziyor. Alıcılar “pert araba” olarak adlandırılan araçları yanlışlıkla satın almaktan, kısacası dolandırılmaktan çekiniyor. Bu nedenle kaza yazılarına, parça ya da boya değişimlerine özellikle dikkat ediyorlar. Ayrıca araç ağır hasar almasa dahi yetkili teknik servisler dışında yapılan değişimlerde parçanın tam oturmaması gibi sorunlar görülebiliyor. Bu nedenle değişen parçaları kesinlikle açıklaman gerekiyor. Eğer teknik servisi kullandıysan faturasını eklemen yararlı olacaktır. Dikkat etmen gereken diğer noktalar ise şu şekilde:

• Arabanın en son hangi bakıma girdiğini ve bugüne kadar hangi bakımlardan geçtiğini tek tek yazmalısın.
• Aracın muayeneden herhangi bir nedenle “hafif kusurlu” geçtiyse kusurun nedenini ve nasıl değişim yapılabileceği gibi eklemeler yapmalısın.
• Araban ESP, ESR gibi güvenlik tertibatlarına sahipse belirtmelisin.
• Araçta yer alan aksesuarları tek tek yazmalısın.
• Otomobilin LPG ile çalışıyorsa ruhsata işlenip işlenmediğini belirtmeli ve marka-model bilgilerini satışa çıkarırken eklemelisin.

Otomobilini OTORAPOR'a göstermelisin

Gazeteler, internet siteleri ya da televizyonlarda haberleri izlediğinde, bir konuyla ilgili uzmanların görüşlerine yer verdiklerini fark etmişsindir. İnsanların habere güvenebilmesi için gazetecinin çabası kadar uzmanın görüşü de önem taşıyor. Otomobiller konusunda uzmanlaşan oto ekspertiz şirketleri ile anlaşırsan satın alacak kişilerin güven duyacakları bilgilere ulaşmasını sağlayabilirsin. Son yıllarda 2. el araç satın almak isteyenler oto ekspertiz raporu olmayan araçları tercih etmemeye çalışıyor.

- Oto ekspertiz avantajları

Fransızca bir kelime olan eksper, uzman anlamına geliyor. Ekspertiz ise uzman incelemesi demek. Araban uzman incelemesinden geçiyor ve satın almak isteyenlere sunabileceğin bir rapor haline getiriliyor. Otorapor Ekspertiz raporunda; değişen parçalar, boyalı bölgeler, mekanik ya da elektronik hileler, hasar kaydı ve diğer hayati bilgiler bulunuyor. Otorapor Ekspertiz raporu ile bir aracın masraflarını ve kusurlarını, satın alacak kişi görebiliyor. Ayrıca anlaşmasan dahi arabanı satın almak isteyen insanlar oto ekspertiz raporu görmek isteyebiliyor.

- Oto ekspertiz fiyatları

Otomobiller için ekspertiz hizmeti veren şirketlerin fiyat politikaları değişikler gösterebiliyor. Çoğunlukla aracın segment ya da kasa tipine ve kapsama göre fiyat belirleniyor. Aracının sadece yürüyen aksamını ya da boya ve değişen parçalarını inceletebilirsin. Ancak satın almayı düşünen kişinin isteklerini bilmediğin için aracın tüm özellikleri için OTORAPOR GOLD PLUS rapor alman daha doğru olacaktır. Ekspertiz fiyatları 175 TL’den başlayıp 375 TL’ye kadar ulaşabiliyor.

Aracını ne kadara satmalısın?

Ekspertiz raporu aldığına ve aracını satışa hazır hale getirdiğine göre sıra, belirleyeceğin fiyata geldi. Bir örnek üzerinden ilerlemek gerekirse diyelim ki ikinci el araba pazarının gözdelerinden Toyota Corolla’nın 2015 modeline sahipsin ve ekspertiz raporunda boya haricinde bir sorun yazmıyor. arabam.com üzerinden ilerlediğinde aracın yaklaşık aracının en yüksek ve en düşük satış bedellerini sistem otomatik olarak belirliyor ve karşına çıkartıyor. Sunulan fiyat aralığından ya da kendi istediğin başka bir fiyatı seçebiliyorsun. Senin için en uygun fiyatı belirledikten sonra pazarlık payı da bırakabiliyorsun ama bu pay senin dışında kimse tarafından görüntülenemiyor. Sadece senin belirlediğin fiyat aralığı ile aynı aralıktaki araç almak isteyenlerle eşleşmeni sağlıyor.

Otomobilini satarken güvenliğin için dikkat etmen gerekenler

Otomobilini satarken hem maddi hem de manevi olarak yıpranmamak için bazı noktalara dikkat etmen ve çeşitli güvenlik önlemleri alman gerekiyor. Ciddi alıcıların çoğunluğunun bu önlemleri saygıyla karşıladığını unutmamalısın. Çünkü bu önlemler aynı zamanda alıcının güvenliğini de garanti altına alıyor. Çalıntıya karşı öncelikle test sürüşleri sırasında aracını terk etmemelisin ve evinin adresini ya da aracını park ettiğin yeri kesinlikle belirtmemelisin. Test sürüşünden önce sözleşme imzalamalı ve oluşabilecek olası bir kazadan sonra masrafların karşıdaki kişi tarafından ödeneceğini garanti altına almalısın.
İşlemlerin tamamını yasal şekilde yapman, güvenliğin için çok önemli. Bu nedenle otomobilini satmadan önce bir avukata danışman ya da daha önce satış işlemi yapmış bir yakının ile notere gitmen yerinde olacaktır. “İlk önce araba, sonra para” gibi önerileri hiç düşünmeden reddetmelisin. Araba satarken zarara uğramamak için aşağıdaki seçeneklerden birini ya da birkaçını tercih edebilirsin:

Noter üzerinden satış yapılmadan önce %10 ila %20 arasında bir kapora ücreti alabilirsin.
Bloke çek ya da blokeli banka ödemesi talep edebilirsin. Noter huzurunda devir yapıldıktan sonra belgenle beraber bankaya giderek blokeyi kaldırabilirsin.
Noter huzurunda satış yapılırken görevliler “Parayı aldınız mı?” sorusunu sana soracaktır. Parayı henüz almadıysan kesinlikle “Aldım” dememelisin. Parayı teslim aldıktan sonra işlem gerçekleşsin. Ancak unutmamalısın ki yüksek miktarda nakit para taşımak tehlikeli olabilir.

Otomobilini satarken izlenen yasal süreç

Otomobil satarken birçok yasal prosedürü gerçekleştirmen, evrak kaydı ve işlem yapman gerekiyor. İkinci el otomobillerini satmak isteyenlerin en çok sorduğu soruları ve cevaplarını senin için derledik.

- Vergisi ödenmeyen araba satılır mı?

Motorlu Taşıtlar Vergisi, OGS ya da HGS borcu ve trafik cezaları gibi yasal ücretlerin ödendiğinden emin olmalısın. Daha sonra vergi dairesine gidip “Borcu yoktur” belgesi de alabilirsin. Üzerinde vergi borcu veya başka bir borç olan arabanın noter tarafından satışı gerçekleştirilmiyor.

- İpotekli, hacizli ya da rehin araba satılır mı?

İhtiyaçlarımız için otomobillerimizin üzerine ipotek koydurabiliyoruz ya da aracımızı borç karşılığı rehin bırakabiliyoruz. Yanlış hesaplamalar nedeniyle aracımız haciz bile edilebiliyor. Arabanın üzerindeki ipotek, haciz ya da rehin işlemlerini kaldırmadan noter üzerinden satış yapamazsın.

- Araba satmak için gerekli belgeler neler?

Resmi olarak arabanı satabilmen için birçok evrak ve belgenin hazırlandığı notere gitmen gerekiyor. Tabii satış işlemini gerçekleştireceğin notere gitmeden önce yanında götürmen gereken bazı belgeler de var:

Ruhsat yani resmi adıyla tescil belgesi ya da geçici ruhsat,
Trafik belgesi,
Kimlik ya da kimlik yerine geçen kartlar (pasaport, basın kartı, ehliyet, avukat kimlik belgesi, hakim ya da savcı kimliği, polis kimliği, Türk Silahlı Kuvvetleri kimlik kartı),
Aracını bir yakının satacaksa onun adına düzenlenmiş vekaletname,
Aracını şirket gibi bir tüzel kişi alacaksa vergi numarası ve imza sirküleri.
Noter İşlemleri Neler?
Gerekli belgeleri hazırladıysan sıra satış ile devir işlemlerine geldi. Noter işlemleri şu şekilde ilerliyor:

Senin ve aracı satın alacak kişinin kimlik ve ehliyet kontrolü,
Arabanın satışı için herhangi bir engel olup olmadığının kontrolü,
Satış sözleşmesinin yazılması ve kontrolü,
Senin, alıcının ve noter yetkilisinin sözleşmeyi imzalaması,
Satış ve tescil işleminin gerçekleşmesi,
Gerekli evrakın noter tarafından alınması.
Noter işlemleri için ödenecek ücretler genellikle alıcı tarafından karşılanıyor. Ancak anlaşırken bunu konuşmadıysan ya da ödemeyi üstlenmediysen Adalet Bakanlığı tarafından belirlenen noter ücret tarifesini incelemen faydalı olacaktır.