Akü Kontrolü Nasıl Yapılır?

15.11.2021 (Son Güncelleme : 15.11.2021 )

Otorapor

Akü, araç segmenti ne olursa olsun aracın bağımlı olduğu ve teknik özellikleri zamanla çok az değişim göstermiş yegane parçadır. Akünüz biterse yolda kalırsınız. Oto elektrikçiyi, lastik tamircisini her an her yerde bulabilirsiniz ama akü yoldayken bulunabilecek bir şey değildir. Farlarınızı ya da radyonuzu açık unuttuğunuzda ertesi gün planlarınızın ne kadar üzücü bir hal aldığını da hepimiz biliriz. Arabanızdaki akü starter akü denen başlangıç enerjisini vermek üzere tasarlanmış yüksek c değerli bir aküdür. Genelde karşılaşacağınız 60Ah akülerden kaliteli olan son kuşak aküler 10 c yani 600 ampere kadar elektrik verebilir. Bunu kısa süre verebilir ama yine de yapabilir. Bunun bedeli olarak bu akülerin plakaları çok çok incedir ve kolay zarar görür. Genelde %70den fazla boşalma istenmez. Bu nedenle araba çalışmazken yüksek güçlü cihazları çalıştırmayın. Akü %10 enerji bile kalsa arabanızı yaz aylarında çalıştırabilir (aracın yaşı ve başka dertleri olup olmaması da önemlidir) ancak o kadar boşalmış bir akü kısa zamanda ölür. Arabaya set döşeyenler aküsüz kalmayı iyi bilirler. Çoğunun yedek aküsü ve ara kablosu vardır. Ancak en kaliteli akülerinin bile 3-5 ay gibi kısa sürelerde bittiğini görür ve anlam veremezler. Starter aküler çok fazla derin deşarja uğrarsa ömrünü kısa zamanda kaybeder. Hatta boşalan bir akünün bir daha adam olmayacağı yaygın bir kanıdır ve doğrudur. Akünüzü pillerin kapasite ölçümü metodu ile ölçebilirsiniz ancak bunun için akünüzü sökmeniz gerektiğinden pratik değildir hatta aracın aküsü sökülünce beyninde sorun çıkabileceği radyosu kilitleneceği için çoğu zaman yapılmaması gereken bir şeydir.

Yeni aldığınız akü %100 dolu değildir. Bu nedenle boşta veya hafif yükte 13 volt civarı bir gerilime sahiptir. Şarj edilmiş ve yeni şarjdan çekilmiş bir aküde 14-14.4 volt görebilirsiniz ancak bu uzun süre devam etmez. Akülerin gerçek voltajı 13,6 volttur. Boşta veya hafif yükte bu değeri okuyorsanız hiç korkmayın. Ancak özellikle küçük şehirlerde çok sık çalıştırmak akünün şarj düzeyini düşürür. Bir de artık aracın üzerindeki elektrik ve sensör yükü çok fazla olduğundan araba çalışmazken 13-13.5 volta arası bir değer okuyorsanız aracınızın aküsü iyi durumdadır. Ayrıca marş anında akünüzün voltajı 12 voltun altına inmiyorsa akünün iyi durumundan emin olabilirsiniz.

Boşta voltaj 12ye yaklaştıkça akünüz yaşlanıyor demektir. Alkalin pillerin ve nikel pillerin aksine kurşun akülerde voltaj ve doluluk doğru orantılıdır. Boşta veya hafif yükte 12 volt veren bir akü %40-50 kapasite arasındadır anlamına gelir. Akü kapasitesinin en az yarısını kaybetmiş demektir. Tam olarak hangi değerde aracınızın aküsünü değiştirin demek zordur. Çünkü marş araçtan araca değişebilir. Küçük hacimli benzinli motorlarda (örn 1300 cc benzinli motor) 10 voltluk akü bile marş verebilir hatta yaz aylarında 9 voltluk akü bile zorlansa da marş verebilir. Ancak marş anında akünün voltajı 10 voltun altına iniyorsa risk altındasınız demektir ve önünüz kışsa yeni bir akü alın veya değiştirmeyi biliyorsanız yedek akü alın.
Dizel araçlarda marş daha zor olduğundan akü marş anında daha fazla zorlanır unutmayın. Lpgli araçlar için de bu geçerlidir.

Bu durumda sadece akünün boştaki voltajı değil marş anında verdiği voltajla birlikte karar verirseniz çok doğru ve isabetli tahminler yapabilirsiniz.
Boştaki voltaj 13-13.5 arası, marş anında 12 ve üzeri: Çok iyi korkmayın. Aküyü siz boşaltmazsanız o sizi yolda bırakmaz.

Boştaki voltaj 12,5-13 arası, marş anında 11-12 arası: iyi durumda korkmayın ancak tam kapasite kullanmayın artık akünüzde rezerv güç bırakın. Ortalama %30 kayıp demektir.

Boştaki voltaj 12-12,5 arası, marş anında 10-11 arası: o artık hasta ve yaşlı bir akü zorlamayın. İç Anadolu hariç kışınızı çıkarır ancak arada şarja takın veya birkaç saatlik geziler yapın. Motor çalışmazken uzun süre elektrik tüketmeyin ve 1-2 haftadan uzun çalışmadan bırakmayın. Boşalma hızı daha fazladır.

Boştaki voltaj 12 den az, marş anında 10 dan az: durum iyi değil. Artık risk altındasınız. 10 derecenin altında veya 3-4 günlük beklemelerde bile akünüz ölebilir. İmkanınız varsa sık sık şarja bağlayın. Motor çalışmazken risk almayın ve elektrik tüketmeyin. Küçük araçlarda belki ancak büyük araçlarda (1500 ve üzeri) şimdiden değiştirirseniz iyi olur.

Boştaki voltaj 11 den az, marş anında 9dan az: hala yolda kalmadıysanız her gün en az 1 saat aracınız çalışıyor ve çok küçük bir motoru var demektir. Yine de ateşle oynuyorsunuz.

Otorapor’da elektronik akü ölçerler ile ekspertiz esnasında akünüzün kontrolleri fiziksel ve elektronik olarak yapılmaktadır. Islak tip akünüz, üzerinde taşıdığı Voltaj değerleri göz önüne alınarak net bir şekilde yüzde olarak ölçülmektedir.

Unutulmamalıdır ki;

Bir aküyü kontrol ederken test etmeden önce daima aşağıdaki durumlara karşı kontrol edin: